Créée par : | Statut actuel : new | Créée le : | Mis à jour le :
| Titre : | Essai de balisage d'un corpus en pulaar | ||||||||
| Responsabilités : |
|
||||||||
| Publication : |
|
||||||||
| Source : |
|
| Langues : | |||
| pulaar | ful | ful | |
Seegu Bali yoo! Seegu Bali yoo eeh! Seegu Bali!
Seegu Bali!
No lewru wayi e koode naalal wayi e ndiwri
Tewda wayi e baali lampa wayi e nibbe!
Seegu Bali yoo! Seegu Bali yoo!
Ganaado e subalbe !
Doon dey noddumi taan Siree Amar Aali
Aljum Miijaa. Oon Demmbaan Haari
Njigaar hunta Waali Joolaa eeh Aali Hamme Juulde
Seegu Bali yoo eeh!
Yumma makko wiyi mo : " Sammba am!"
O wiyi mo : "Naam"
O wiyi : " Woto yaaw resde dey mi yiyii bone maa
iwrata ko e debbo !
Seegu Bali yoo ! Seegu Bali !
Fedde Sammba fof resii Seegu Bali resaani
Seegu Bali ! Seegu Bali yoo ! eeh !
Haande dey kedo dee Fuuta nanon Seegu Bali :
Ganndo seegu nanngi Seegu.
Yimanimi Seegu Bali ko Dikal Njaay to jowol
Seegu Bali yoo! Seegu Bali yoo !
Eeh sammba! Seegu Bali yoo!
Fedde sammba fof resii. Sammba resaani
Haa danii dawoobe.
Sammba … wadi saatu gooto…
Nayi galle Seegu Bali. Seegu Bali…
Baali e Seegu Bali, bamdi e Seegu Bali…
Pucci e Seegu Bali, kanne e Seegu Bali.
Sammba resaani.
Weeti, be ndawri sarwiis Mawdo wuro noddii :
"Janngo ko Sarwiis"
Mo woni fof dawnii mo joginoo ;
Sammba jogaaki mo dawni.
Sammba dawi, dawdi e bibbe giyum en.
Be ngarii, haa be ndariima e ko wayi no kallu
Cukalel ara yettoo wiya Baaboo Seegu Bali.
Tayan min lowe njoodo daa!
O wiya : "Aan ne mo jibin maa?
O wiyi : "Kaari"
O wiyi : " Aan ne mo jibin maa?
O tawi o dawdi ko e bibbe giyiiko en.
Ndeen bernde makko boni, o jofti, o ari omo tikki.
Yumma makko wiyi mo : Bottaari maa nani."
O wiyi : " Mi haarii"
O wiyi : " Segu Bali yoo
Sammba am mbele ada selli?"
O wiyi : " Mbede selli kono a fuuntii kam neenooy am.
Miin, neenooy am a hadii kam resde ;
Hannde ndawmi ladde ndawdumi ko e bibbe
giyi am en : ndeen dum ko perte neenooy am"
O wiyi : "Sammba! Bibbe e wuurde ko buranma?"
O wiyi : So mi resii mi maayat so mi resaani mi
Maayat."
O ari haa galle kaawo makko, o wiyi :
"kaawo yoo! Kaawo yoo! Kaawooy am"
O wiyi mo : " Oo naam Sammba !"
O wiyi : " Mbede naagi ma debbo"
O wiyi : " Mi rokkii ma kummba e mburel, doom yaay
Seegu Bali yoo ! Seegu Bali yoo ! Seegu Bali
Njaabee! Seegu Bali yoo ! Seegu Bali yoo eeh !
Sammba.
Seegu Bali noon !
Sammba addii kummba e jee maayo e
Galle mum.
Debbo cubballo fof ne yidi waalde e galle Sammba
Seegu Bali yoo ! Seegu Bali yoo eeh Sammba !
Haa wadi saatu !
No Sammba waawri nii wadiraani noon.
Fedde debbo o wasiima dum.
Mbiyi : " Min ndanaani gosi min ndanaani hujjaaji.
Gorko maa ko baawdo, kono tus o wadaani !
Min ngoondii mbele mbadaa gosi mo meedaani
Wadeede ! "
Seegu Bali ! Seegu Bali ! Seegu Bali !
Seegu Bali yoo ! Seegu Bali yoo eeh woy Sammba !
Ebe lelii leyla e jammaagu Sammba bami juutngo
Mum fawi e Kummba e Mburel yoo
Kummba werlii ladde ! O wiyi : " ko dum woni
Remme? Ko dum woni remme?"
O wiyi : " dum ko a nananoodo ko a baawdo
E maayo, debbo cubballo fof ina yidi waalde
E galle maa kono a bamii kam, a wadii tan yoo debbo
Hebto banndi mum yimbe inana njala mi mbele mbadanaami
Gosi mo subalbe meedaani wadaneede do!"
Seegu Bali yoo ! Sammba wiyi mo :
" Mi woondii e woondoore ma mi warane teemedere ngari"
O wiyi mo : " Mi yidaa"
O wiyi : " Ma mi warane geloodi sappo."
O wiyi mo : " mi yidaa"
O wiyi : " ma mi wadane jawdi teemedere"
O wiyi mo : " mi yidaa "
O wiyi : " Ma mi daw janngo ladde mi fiya
nagge maamaari e ngaari maamaari !
O wiyi mo " mi yidaa !"
O wiyi : " ma mi fellu ngabu debbo e gorko!"
O wiyi mo : "Mi yidaa !"
O wiyi : " Ko njiddaa?
O wiyi mo : " Njidmi tan ko Naari nawle e
Naaraango naw dent buule dental maamaaje
Ndiin bardo dum fof ko maayoowo kabaa
E mayri..
Woy Seegu Bali!
Woy Seegu Bali yoo eeh fewjanaama!
Seegu Bali yoo ! Seegu Bali yoo! Seegu Bali.
Seegu Bali yoo eeh woy Sammba!
Seegu Bali yoo !
Hammee Juulde taan Daali Demmbel!
Hawadaa gay taan Arsalli Sire Amar Aali
Aali Hammee taani mum Amar Aali
Aljum miijaa, Raasin Aali e Kaasum Aali.
He de do Seegu Bali yoo! Seegu Bali yoo!
Eeh Bacca! Woy Seegu Bali yoo!
Sammba, weetii, wiyiina habe e ngaari nawle.
Seegu Bali yoo!
Ngaari nawle noon ko baawde Alla!
So jamma jenngii, debbo e gorko ko kaali
fof gila maayo haadi endi nana.
Nanii noon debbo o ina kalmoyoo..
Seegu Bali yoo hab e mum
Ndeen yahii haa jamma arti ngaari darii
e damal galle wiyi : "seegu Bali, Seegu
Bali yoo eeh " tawi gure leliima, Sammba
Wiyi kafet, wiyi "Gido Alla mo moddi-mi jooni?"
Ngaari nawle ina wonti gorko mo njooreeji :
Wutte dameejo, turki daneejo, tuuba
Ndaaneewa, kufune daneejo.
Ngaari waklii kadi, wonti debbo nayeejo
Ina wadi njooreeji, ina roondi cengalal
Koddaadi! ina yiika gaabi leyla e jamma.
Dariie damal galle tawi gure leliima
O wiyi mo: "Seegu Bali ! Seegu Bali yoo! Seegu Baali
Seegu Bali yoo eeh Sammba!
Seegu Bali yoo! Seegu Bali yoo! Seegu Bali!
O wiyi mo:"Naam:"
O wiyi :" Debbo ma dimmitii, hoto nan
Haala makko dey!"
O wiyi :" Mi nanani!"
Weeti, Kumba wiyi mo :"Seegu Bali!
Seegu Bali!"
O wiyi mo: "Naam!"
O wiyi. So a puuntoowo mi, mi hootii!
Seegu Bali yoo feewi e Kumba suutii!
Ari e galle Baaba mum, wiyi :"Mi
Yalti galle Seegu Bali!"
O wiyi : " ko dum woni?"
O wiyi: "Naagi - moo-mi tan dey ko gosi:
Baawal maako ngal fof , o ronkanii kam gosi."
O wiyi : " Hol gosi mo naamndi -daa?
O wiyi :" Mbiy -mi ko yo o waran am Ngaari nawle"
O wiyi : " woy yoo! Yaltu am galle, a haali
Bonnde! ". Doon o woni e laawaade.
Worbe subalbe ngari, o woni e laawaade.
Be mbiyi : "Oo dey fewjii bonnde!"
Woy Seegu Bali! Seegu Bali!
Tawi nde o suutii nde ! Seegu Bali noddi mo
Wiyi mo: "Remme so a yahii dey hoto
Haalan subalbe ! " ko mi ganaado e maayo
So be nanii dum, wiyaama mi hultii, mi
Yanat e Ngaari nawle.
O wiyi : " Dum dey kaalat-mi !"
Woy Seegu Bali ! Seegu Bali yoo eeh woy!…
Sammba ! Seegu Bali ! Seegu Bali yoo!
Seegu Bali, Bacca am !
Weetii, Seegu Bali, doon dey Sammba
wasiyiima , o wiyi mo : " Kummba e
jee maayo…. "Ndeen be nanii yimbe ina njala.
Be mbiyi dey debbo Seegu Bali, Kummba
Suutiima, wiyi yo o wadan dum gosi ndeke
O hulii Ngaari Nawle !"
Ciilal yoo ! Sammba dadoo ciile mbeeya
Dadtoo kuljinaali coowa .
O finii, o dadiima….
No lewru wayi e koode, naalal wayi e
Ndiwri, tewda wayi e baali, lampa wayi e
Nibbe! Omo won'di e koondi Seegu Bali!
Seegu Bali ! Seegu Bali yoo! Eeh Sammba!
O mo yabbe e hakkunde wuro, yimbe ina
Cooynii o mo darii e hakkunde galle kaawo
Makko. O wiyi : " yoo debbo am artu : mbede
Habe e Ngaari Nawle : "woy Seegu Bali!
Seegu Bali yoo, Sammba ! Ndeen Seegu Kaawo
Makko wiyi : " Bawri ko Ngaari Nawle o
Hootaani : " Kummba diwi galle wiyi:
So o mo haba e ngaari Nawle mi hoota galle
Rewi e Sammba … Sammba ndeen yahii haa
Hiiri Sammba waaldi e ledde.
Waali e copoyel pooli njuuraaki,
Fergutere dow laawol, demdeme sapoto,
Suudu mbutooru, kudol suudu debbo jeewo,
Nawre alluki e caski nawnaawi jayngol,
O waddi e kelli, o waddi e jaabi ; nawnaawi
Jayngol e ngulum e nammadi e jaabi…
Seegu Bali yoo!
O mo fiya cebe, o mo yoola fehre.
Seegu Bali yoo, a waawaa ! "
Ngaari Nawle jaabii mo to maayo, wiyi
"Seegu Bali yoo, a waawaa!"
Be mbaaldii noon haa weeti.
Sammba darii e hakkunde wuro wiyi:
"Gido Alla yoo hoto bikkon jee maayo…?
Fedde Kummba yoo…..!"
Be wiyi : " Mbede wadana on gosi
"Ngaari Nawle e naayaago !
"So weetii janngo, dee ciibe daneeje…?
Mbedee wutteeji njooreeji!
Mbadee jawe daneeje!
Mbadee gude daneeje!
O don nguppa janngo mbede haba e Ngaari Nawle
" woy Seegu Bali yoo, Sammba
Fewjanaama! Seegu Bali yoo! Seegu Bali yoo!
Yoo eeh woy Sammba! Seegu Bali yoo!
Ndeen weeti, Sammba darii, dadiima.
Gorko Cuballo fof mo wiyi : "Awyu am
Wiya "Miin, mi yahaani, debbo jaranaani
Mi duum ! "woy Seegu Bali yoo! Sammba a
Yahdii e noon! Seegu yoo!
Banndiiko debbo, F…mo wiyi:
Deede, remme!
Deedooy am woppu Ngaari Nawle!
Yumma makko wiyi : " Seegu Bali yoo!
"Seegu Bali yoo gooto am!, Hoto yah to Ngaari Nawle !"
O wiyi : " Neenooy am ni walkkiliima!"
Seegu Bali yoo! Tawi baadiiko ina e keeci yumma mum wiyi:
Kaawo yoo! Kaawo yoo! Kaawooy am
Baanaan, woppu Ngaari Nawle!
O wiyi: " Mi woppaani, kono mi danii gawyoowo!"
Biddo o ko kecco, fitii e keeci yumma mum/
Mbootu fedditii, o regi haa noral maayo.
O wi : " Haayoo! Kaawooy am so ada
Maaya mi tawete, mi awyu maa ceerngal
Ceerngal. Mi awyu maa nagl wonaa pullo
Jeeri e jenngello. Seegu Bali yoo woy
Sammba ! Seegu Bali yoo ! Sammba wiyi
Nii, Tanngilii denngere o wiyi mo Baadi
Am! "o wiyi mo : "Naam!"
O wiyi : " nguu mbaangu ko ajraa' iilu,
Ko timpinoo - mi fof maayi"!
Mbaangu ngu jaabiimo no neddo:
Wiyi : "wonaa hannde dey ! so mi yanii
Dey e keeci ngaari.
Mi duppitoo no lewlewndu:"
O yetti denngere makko lewre ndeen ne
Wiyi mo : Mi yanataa e keeci Ngaari:
Mi duppitoo no lewlewndu !"
Woy Seegu Bali!
O wiyi nii, o yetti wenaande, wenaande
Wiyi: " Miin tan ngondno - daa mbadno-daa
Raga e dennge, ko miin woni cuusdo
So ko a hulaani, haa Ngaari, diirii.
A wiyii nii, gite mum njayniima, so a
A wiyi nii, gite mum njayniima, so a
Hulaani, a majmajnaani, a accii haa Ngaari
Yoolii hoore, a wadaani mi e kucce, a accii
Haa reedu defkii, ma mi wadane duddu
Coret, awnet e gaw; tam daro kuta
Paate dannguraan.
O wiyi : " Haayooy am, mi danii kabdiido!"
Seegu Bali yoo woy Sammba!
Seegu Bali yoo!
Seegu Bali yoo woy Sammba!
Seegu Bali yoo! Seegu Bali ! Seegu Bali!
Ndeen o jolii e laana, rewbe subalbe ina
Yeewaa. Kummba wiyi mo: " seegu bali hoto
Majmajnu !"
O wiyi : " ko a cuusdo gacce ! ko a gaccolindo.
Jooni kay, a wadii kam e peey!"
Seegu Bali yoo ! Ee, Seegu Bali yoo!
Baadiraado ina fala laana hoto fayde
E luggere he.
Seegu Bali yoo!
Yimbe ina ndaara rewo maayo e worgo maayo
Ngaari iidii, wayi no heendu baar, tobo.
Seegu Bali yoo!
Sammba acci haa Ngaari yooli hoore,
Junniti junngu ! Ngal wadi "duddu coret
Awnet gaw, tam daro kuta paate danngu
Dannguraan !" Ndeen dey Ngaari mutii,
Seegu bali yoo!
Ngaari iwrii laaci laana, yeewri, mo
Gite caggal, cori e reedu makko, tayi
Keene makko, tayi baggal reedu makko.
Sammba denkii e hoore laana
Wiyi: " kaawo yoo baanaan am.
Njaawee e am"!
Be ngari haabe njettii, be tawi, Ngaari,
Hoore ina jaani, gorbal ina hippi.
Be ppdi boggi, be tawi arataa
Ngaari jaabii doon mawdo, wiyi:
Nawee Sammba, mbede sikki ko o
Takkusaan, miin ko mi tiisubar".
Seegu Bali yoo!
Seegu Bali!
Seegu Bali!
Miin anndi Seegu Bali!
So fuuta heddiima ma anndu ko Geelel
Yoo kayaa yimnoo Seegu Bali.
Seegu Bal!
Be Nalli wadde lekki,.
Yahi haa booyi, be nduttii tiisubar.
Be mbiyi nii, be njaggi e boggi!
Tawi ngaari maayii, huwi e mabbe
Be ndonki addude Ngaari, be tayi laaci,
Be njolni e laana.
Be ndoondii, be payri galle Sammba.
O wiyi : " Ee neenooy am !"
O wiyi : " Naam!"
O wiyi : " yah faloyo yimbe be,
"Hoto teewu Ngaari ndi naat galle am
"so ndi naati tan mi maayat!"
Ndeen yumma o yalti.
Tawi be ndariima e hakkunde galle
Yumma o ruttii tawi ciilo hawrii, e joom mum
Woy Seegu Bali!
Sammba fewjanaama!: