Base Restauration : notion 36

Code Eurodicautom : PG

Code Lenoch : CPR94

FRANÇAIS

Terme : dévernissage

Définition

enlèvement de la couche protectrice dans sa totalité. Encycl. S'il y a des repeints* situés entre les couches de vernis, cette opération comprendra la suppression de ceux-ci et pourra également s'appeler "purification"*.

Code grammaire : M

Contexte

- La plupart des vernis jaunissent avec le temps à cause de l'humidité : le dévernissage est donc très visible car les couleurs reprennent leurs teintes initiales. (THI2-C, 1949 : 18)- Mais si l'on est, après le dévernissage de la première couche, en présence d'un vernis pur et clair, même jauni, il ne faut sous aucun prétexte l'enlever. (THI2-C, 1949 : 20)

Note

Le terme "dévernissage" recouvre aussi la notion d' "enlèvement d'une ou de plusieurs couches de vernis".

Auteur : Nancy Widart

Liens conceptuels

dévernissage "peut être" dévernissage à sec
dévernissage "peut être" dévernissage sélectif
dévernissage "peut être" purification

Synonyme : dégagement de l'original

Code grammaire : M

Contexte

Lorsque le nettoyage tend à enlever la couche protectrice dans son entièreté, nous désignons l'opération par la locution dégagement de l'original. (MAR1-C, 1967 : 353)

Synonyme : dévernissage complet

Code grammaire : M

Contexte

Dès lors, les solutions pourront s'échelonner selon les cas, sur toute la gamme des degrés de nettoyage, jusqu'au dévernissage complet. (MANU-C, (1939) : 126)

Synonyme : dévernissage intégral

Code grammaire : M

Contexte

Les dangers du dévernissage intégral, opération irréversible, sont grands. Le tableau arrive à la restauration recouvert de cette "patine" qui a fait l'objet de bien des controverses et dont la définition a varié au cours du temps. (LACL-B, 1979 : 1561)

Synonyme : dévernissage total

Code grammaire : M

Contexte

La patine redonne une unité à l'oeuvre; or, l'importance du vernis dans la patine est considérable. Un dévernissage total entraîne la suppression de cette dernière;(...). (LACL-B, 1979 : 1561)

Synonyme : enlèvement total du vernis

Code grammaire : M

Contexte

- Il est dangereux, et surtout tout à fait inutile, de s'acharner sur l'enlèvement total du vernis qui souvent est très résistant et peut, en cas de trop de brutalité, compromettre l'aspect général du tableau. (THI2-C, 1949 : 12)- La politique française est dominée par la notion d'amincissement partiel du vernis ou "allégement", par opposition au dévernissage ou enlèvement total de celui-ci; (...). (BER2-D, 1985 : 75)

Synonyme : nettoyage (2)

Code grammaire : M

Contexte

Le terme nettoyage est trop général et donc trop imprécis. Pour cette raison, nous préférons distinguer trois degrés dans le nettoyage d'un tableau, à savoir a) le nettoyer superficiellement; b) alléger ou amenuiser ses couches de vernis; c) dégager l'original. (MAR1-C, 1967 : 348)

Synonyme : nettoyage à fond

Code grammaire : M

Contexte

(...) A cela, les autres répondent que, comme toute peinture, en vieillissant, a subi des altérations plus ou moins naturelles dans les couleurs et dans les valeurs, le nettoyage total révélerait des désaccords qui ne correspondraient pas non plus aux intentions de l'artiste. Si l'état de santé de la couche picturale n'exige pas un nettoyage à fond, il serait donc plus sage de laisser subsister une pellicule qui atténue la crudité des désaccords. (VANS-D, 1952 :142)

Synonyme : nettoyage général

Code grammaire : M

Contexte

Il y a lieu d'abord de s'assurer que toute la surface du tableau est suffisamment solide pour résister à toute la procédure du dévernissage. En cas contraire il faut entreprendre d'abord les réparations (...). Beaucoup de restaurateurs commencent par ce travail et terminent ensuite par le nettoyage général. (THI2-C, 1949 : 13)

Synonyme : nettoyage total

Code grammaire : M

Contexte

NEERLANDAIS

Terme : vernisafname

Définition

de gehele vernislaag verwijderen.

Code grammaire : F

Contexte

- Twee behandelingen, vernisafname en retouche, zijn praktisch altijd noodzakelijk, op een bepaald ogenblik en in min of meerdere mate, bij het herstel van een oud schilderij. (DEGE-C, 1978 : 106)- De vernisafname heeft niet tot doel al die vernislagen te verwijderen, maar enkel het vuile, het gele, of donkere vernis. (DEGE-C, 1978 : 107)

Note

De term "vernisafname" bedekt ook het begrip "één of meer vernislagen wegnemen" en kan in sommige gevallen als synoniem worden beschouwd van "afdunning van de vernislaag" en de synoniemen ervan.

Auteur : Nancy Widart

Liens conceptuels

vernisafname "kan gelijk zijn aan" afrollen
vernisafname "kan gelijk zijn aan" selectieve reiniging
vernisafname "kan gelijk zijn aan" wegnemen van het vernis en de overschilderingen

Synonyme : afhalen van vernis

Code grammaire : N

Contexte

Inderdaad stuitten de restaurateurs bij dit werk, dat iedereen zo eenvoudig lijkt, vooral in vergelijking met verdoeken en het afhalen van vernis, op een onoverkomelijke moeilijkheid : de verf, waarmee ze de leemte vulden, moest ongeveer evenveel olie en vernis bevatten, als die er omheen, om er zo goed op aan te sluiten en er hetzelfde uit te zien. (DELA-C, 1985 : 332)

Note

De term "afhalen van vernis" bedekt ook het begrip "één of meer vernislagen wegnemen" en kan in sommige gevallen als synoniem worden beschouwd van "afdunning van de vernislaag" en de synoniemen ervan.

Synonyme : afnemen van het vernis

Code grammaire : N

Contexte

Vroeger heeft men het lapmiddel der steeds maar nieuwe vernisage ter hand genomen, zoodat laag vuil op laag vuil mee gevernist werd; dan is 't eenige middel dat helpt de z.g. afpoeiering der oude vernislagen. Tenminste als dit door afpoeieren alleen gaat. Dat vernis afnemen is een gevaarlijke zaak. (VANB-C, 1919 : 9)

Note

De term "afnemen van het vernis" bedekt ook het begrip "één of meer vernislagen wegnemen" en kan in sommige gevallen als synoniem worden beschouwd van "afdunning van de vernislaag" en de synoniemen ervan.

Synonyme : grondige reiniging

Code grammaire : F

Contexte

Een grondige reiniging vraagt deskundige behandeling. Buiten de vaardigheid, vraagt het nog een materialenkennis die een gewoon liefhebber niet bezitten kan. (BON1-C, (1943) : 58)

Synonyme : ophalen van het vernis

Code grammaire : N

Contexte

Men zal vaak bij het ophalen van het vernis bemerken dat het niet alleen het vernis is, dat ondoorzichtig en mat werd, maar ook de verf van het schilderij, en dat bij het gewoon oververnissen van een oud schilderij de uitwerking van de nieuwe vernislaag zeer gering is, al is het geheel er door meer gaan glimmen. (ROEL-C, 1942 : 44)

Note

De term "ophalen van het vernis" bedekt ook het begrip "één of meer vernislagen wegnemen" en kan in sommige gevallen als synoniem worden beschouwd van "afdunning van de vernislaag" en de synoniemen ervan.

Synonyme : reinigen

Code grammaire : N

Contexte

De omstandigheid evenwel, dat generaties gewend waren deze schilderijen in hun goudgeel gewaad te zien, te bewonderen en te bestuderen, maakte het zeer verklaarbaar, dat het plotselinge verschil in kleureffect bij velen een grote schok teweegbracht en hieruit is ook logisch af te leiden, dat over het voor- en nadeel van reinigen een uitgebreide polemiek is ontstaan. (DEW1-D, 1939 : 4)

Synonyme : reiniging (2)

Code grammaire : F

Note

Deze term staat op de woordenlijst van Marijnissen. (MAR1-C, 1967 : 578)

Synonyme : verwijderen van de vernis

Code grammaire : N

Contexte

Ik ben overtuigd van de bekwaamheid van den restaurateur, die, bij 't verwijderen der oude vernissen, het schilderij stellig niet beschadigd zal hebben. (ROEL-C, 1942 : 10)

Note

De term "verwijderen van de vernis" bedekt ook het begrip "één of meer vernislagen wegnemen" en kan in sommige gevallen als synoniem worden beschouwd van "afdunning van de vernislaag" en de synoniemen ervan.

Synonyme : verwijdering van het vernis

Code grammaire : F

Contexte

Wij hebben hier duidelijk te maken met één van de vele gevallen waarin latere toevoegingen een onverbrekelijk deel van het oorspronkelijk kunstwerk zijn geworden, en in die hoedanigheid de restauratie en meer in het bijzonder de verwijdering van het vernis mede beïnvloeden. (AERT, (s.d.) : 19)

Note

De term "verwijdering van het vernis" bedekt ook het begrip "één of meer vernislagen wegnemen" en kan in sommige gevallen als synoniem worden beschouwd van "afdunning van de vernislaag" en de synoniemen ervan.

Synonyme : volledig verwijderen van de vernislaag

Code grammaire : N

Contexte

Het standpunt van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium is altijd geweest dat de graad van reiniging moet aangepast worden aan elk concreet geval, rekening houdend met de toestand van het schilderij, en dat volledig verwijderen van de vernislagen zoveel mogelijk moet vermeden worden. (AERT-C, (s.d.) : 173)

Synonyme : weghalen van de vernis

Code grammaire : N

Contexte

Het afbijtmiddel, of als men van dit woord schrikt, het oplosmiddel, dat voor het weghalen van vernis het meest gebruikt werd, was tot voor enkele jaren alcohol. (DELA-C, 1985 : 341)

Note

De term "weghalen van de vernis" bedekt ook het begrip "één of meer vernislagen wegnemen" en kan in sommige gevallen als synoniem worden beschouwd van "afdunning van de vernislaag" en de synoniemen ervan.

Synonyme : wegnemen van de vernis

Code grammaire : N

Contexte

Wanneer de restaurateur bij het wegnemen van de vernis het geringste spoortje verf op zijn propje watten ontdekt, moet hij onmiddellijk stoppen en naar de oorzaak daarvan zoeken. (DELA-C, 1985 : 342)

Note

De term "wegnemen van de vernis" bedekt ook het begrip "één of meer vernislagen wegnemen" en kan in sommige gevallen als synoniem worden beschouwd van "afdunning van de vernislaag" en de synoniemen ervan.